گروه درمانی چیست؟ – مرکز مشاوره و رواندرمانی محمد عطشان

گروه درمانی چیست و چه فوایدی دارد؟

گروه درمانی ، نوعی روان درمانی متشکل از یک درمانگر و ۶ تا ۱۲ شرکت‌کننده با مشکلات مشابه است. افراد حاضر در گروه درمانی به خاطر مداخلات روانشناس ، مشاهده رفتارهای سایر اعضای گروه و دریافت بازخورد از اعضای گروه بهبود می‌یابند.
چرا گروه درمانی موثر است؟
گروه درمانی اصول مشخصی دارد که موجب بهبودی شرکت کنندگان گروه می شود. در این بخش به مهمترین آنها اشاره می کنم
القای امید: گروه شامل افرادیست که در مراحل مختلف فرایند درمانی قرار گرفته‌اند. مشاهده افرادی که با مشکل مشابه مقابله کرده یا بهبود یافته‌اند باعث امیدواری سایر افراد می شود.
تجربه مشترک: افراد خودشان را بخشی از گروهی می‌دانند که تجاربی مشابه خودشان داشته‌اند؛ در نتیجه می‌دانند آنچه بر آنها گذشته، مشترک است و عمومیت دارد و در این زمینه، تنها نیستند.
تبادل اطلاعات: اعضای تیم با تبادل اطلاعات به یکدیگر کمک می‌کنند.
نوع دوستی: اعضای گروه، نقاط قوت خودشان را مطرح کرده و به سایر اعضای گروه کمک می‌کنند که منجر به تقویت عزت نفس و اعتماد به نفس آنها خواهد شد.
بازسازی روابط خانوادگی: فضای گروه درمانی بسیار شبیه فضای یک خانواده است. هر عضو از گروه، نقش تجارب کودکی خودش در شکل‌گیری شخصیت و رفتارهایش را بررسی می‌نماید. بعلاوه آن‌ها می‌توانند از رفتارهای مخرب و نامناسب در زندگی واقعی هم اجتناب نمایند.
توسعه تکنیک‌های اجتماعی شدن: گروه درمانی مکان مناسبی برای به کارگیری رفتارهای جدید است. این مکان، امن و حمایتگر است و به اعضای گروه اجازه می‌دهد تا بدون ترس از شکست، به تجربه کردن و آزمودن بپردازند.
رفتار تقلیدی: افراد می‌توانند از رفتار سایر اعضای گروه الگو برداری نموده یا به مشاهده و تقلید از رفتار درمانگر می‌پردازند.
یادگیری بین فردی: اعضای گروه از طریق تعامل با سایر افراد و کسب بازخورد از گروه و درمانگر به درک بیشتری از خودشان می‌رسند.
انسجام گروهی: چون اعضای گروه دارای هدف مشترکی هستند، به حس تعلق داشتن و پذیرفته شدن می‌رسند.
تخلیه هیجانی: در میان گذاشتن احساسات و تجارب با گروهی از افراد به تسکین احساس درد، گناه یا استرس کمک می‌کنند.
انواع گروه درمانی
ما به طور کلی دو دسته گروه درمانی داریم:
گروه درمانی اختصاصی
در گروه درمانی اختصاصی همه اعضای گروه مشکل مشابهی دارند. گروه های اختصاصی ما شامل:
گروه درمانی پانیک، وسواس، افزایش اعتماد به نفس، اضطراب صحبت در جمع، تروما (آسیب های روحی گذشته)، روابط بین فردی، افسردگی، اضطراب، ترک سیگار، لاغری و تناسب اندام است.
در این گروه ها تمرکز بر درمان اختلال و مشکل مشترک اعضای گروه است.
گروه درمانی عمومی
در گروه درمانی عمومی افراد با مشکلات مختلف می توانند در گروه شرکت کنند. در این گروه ها هدف رشد و توسعه فردی، افزایش خودشناسی است. شیوه درمانی در این گروه ها متفاوت با گروه های درمانی اختصاصی است. در صورت تمایل می توانید در این گروه ها شرکت کنید.
از نظر شیوه اجرا دو نوع گروه درمانی حضوری و آنلاین داریم.
در گروه درمانی آنلاین ۸ نفر شرکت کنند به همراه درمانگر در جلسات آنلاین تصویری شرکت می کنند.
نحوه اجرای گروه درمانی
طور معمول گروه درمانی با ۸ تا ۱۲ نفر تشکیل می‌شوند (البته حضور تعداد بیشتر هم مجاز است). جلسات درمان گروهی با توجه به نوع گروه معمولا یک بار در هفته و به مدت ۹۰ تا ۱۲۰ دقیقه تشکیل می شود.
حداقل تعداد جلسات گروه درمانی ۱۰جلسه است ولی معمولا با توجه به اهداف گروه می تواند تعداد جلسات بیشتر است و تا یک سال هم می تواند ادامه داشته باشد.
می توان این جلسات را به صورت باز یا بسته برگزار کرد. در جلسات باز شرکت‌کنندگان جدید می‌توانند در هر زمانی به گروه ملحق شوند ولی در گروه بسته، تنها اعضای اصلی گروه حق شرکت کردن را دارند.
یک جلسه گروه درمانی چگونه است؟
در اغلب موارد، گروه در اتاقی با هم ملاقات می‌کنند که صندلی‌هایش به صورت دایره‌ای بزرگ چیده شده‌اند تا هر عضو بتواند سایر اعضا را ببیند. جلسه هم با معرفی اعضای گروه و بیان دلیل حضورشان در گروه آغاز می‌شود. اعضا می‌توانند تجاربشان و پیشرفت‌هایشان از جلسه قبلی تا جلسه فعلی را ذکر کنند.

شیوه اجرایی جلسه هم تا حد زیادی به اهداف گروه و سبک درمانی درمانگر وابسته است. برخی از درمانگران سبک گفتگوی آزادتری را ترجیح می‌دهند که در طول آن هرکدام از شرکت‌کنندگان طبق تشخیص خودشان و در زمان مناسب به مشارکت در گفتگوی گروهی می‌پردازند. در عوض سایر درمانگران طرح خاصی برای هر جلسه دارند و از شرکت‌کنندگان می‌خواهند تا مهارت‌های جدیدی را در کنار سایر اعضای گروه تمرین کنند.

گروه درمانی ، نوعی روان درمانی متشکل از یک درمانگر و ۶ تا ۱۲ شرکت‌کننده با مشکلات مشابه است. افراد حاضر در گروه درمانی به خاطر مداخلات روانشناس یا مشاور ، مشاهده رفتارهای سایر اعضای گروه و دریافت بازخورد از اعضای گروه بهبود می‌یابند

اغلب افرادی که گروه درمانی را امتحان می‌کنند؛ در مدت کوتاهی (در طول چند هفته) حس خوبی در مورد آن پیدا می‌کنند. به اعتقاد متخصصان بالینی و پژوهشگران، فرایند رواندرمانی گروهی در مقایسه با رواندرمانی انفرادی به نتایج قوی‌تر و بلندمدت‌تری می‌رسد.

کم‌کم که اعضای گروه در کنار هم به احساس راحتی بیشتری می‌رسند به‌راحتی می‌توانند درباره خود صحبت کنند. ابراز احساساتی که بیانشان در خارج از گروه دشوار است با امنیت روانشناختی درون گروه فراهم می‌شود. شما کم کم حمایت مورد نیازتان را در گروه کسب می کنید و برای بیان انتظارات خودتان از سایر افراد، ترغیب خواهید شد.

اگر در مورد احساسات خودتان در گروه صحبت کنید؛ به حمایت و رضایت بیشتری خواهید رسید. به خاطر بسپارید که مقدار افشاگری در گروه را خودتان مشخص می‌کنید. اجباری برای گفتن عمیق‌ترین و درونی‌ترین افکارتان وجود ندارد.

آیا درمان گروهی موثر است؟
تحقیقات متعدد نشان داده اند که گروه درمانی کاملا اثربخش است.

طبق مقاله مجله نظارت انجمن روانشناختی آمریکا بر حوزه روانشناسی، درمان گروهی دارای استانداردهای کارایی جامعه روانشناسی بالینی (بخش ۱۲ از APA) برای اختلال‌های هراس، دو قطبی، وسواسی- جبری، هراس اجتماعی ، مصرف مواد ، افسردگی و اضطراب، ترک سیگار، لاغری است.

فواید درمان گروهی
فواید اصلی گروه درمانی شامل موارد زیر هستند:

گروه درمانی امکان جلب حمایت و تشویق شدن از جانب سایر اعضای گروه را فراهم می‌کند. افراد حاضر در گروه با مشاهده سایر افرادی که تجارب و مشکلات مشابه خودشان دارند، دیگر حس تنهایی پیدا نمی‌کنند.
اعضای گروه همچون الگویی برای سایر اعضای گروه هستند. اعضای گروه با مشاهده عضوی که با موفقیت از عهده مشکلش برآمده، امید به بهبودی پیدا می‌کنند. پیشرفت هر عضو در حکم الگو و حامی برای سایرین عمل می‌کند. این امر حس موفقیت و پیشرفت را تقویت می‌کند.
درمان گروهی بسیار مقرون به صرفه است. درمانگر به جای اینکه هر بار روی یک مراجع متمرکز شود می‌تواند زمانش را صرف گروه بزرگتری از افراد کند. در اغلب موارد هزینه گروه درمانی یک سوم درمان فردی است
گروه درمانی در حکم پناهگاهی امن است. این موقعیت، امکان ابراز رفتارها و فعالیت‌ها را در فضای امن گروهی فراهم می‌کند.
درمانگر در وهله اول واکنش‌های هر فرد در قبال سایرین و در موقعیت‌های اجتماعی را مشاهده می‌کند؛ سپس از این اطلاعات برای ارائه بازخوردهای ارزشمند به هر مراجع استفاده می‌نماید.
افزایش بازخورد: اعضای گروه در طول گروه درمانی، به یکدیگر بازخورد می‌دهند. شناخت دیدگاه‌های مختلف برای تقویت رشد فردی و تغییر کردن، مفید هستند.
تقویت مهارت‌های اجتماعی: از آنجا که غالب تعاملات روزانه ما با سایر مردم صورت می‌گیرد در نتیجه بسیاری از افراد در طول گروه درمانی با تقویت مهارت‌های اجتماعی خودشان آشنا می‌شوند (حتی اگر گروه روی این مسئله متمرکز نشود). رهبر گروه یا همان درمانگر به افراد کمک می‌کند تا در گروه به تعامل واضح‌تر و اثربخش‌تری برسند. این امر منجر به یادگیری مهارت‌های جدیدی می‌شود که قابل تعمیم دادن و استفاده در روابطشان با سایر افراد خارج از گروه است.
گروه درمانی بر خلاف جلسات درمان انفرادی فرصت تعامل با سایر افرادیکه دارای مشکل مشابهی هستند را در محیطی امن و حمایتی فراهم می‌کند. شرکت‌کنندگان می‌توانند رفتارهای جدید را امتحان کرده، ایفای نقش انجام داده و با سایرین تعامل برقرار نمایند.آن‌ها در طول این فرایند بازخوردهای ارزشمندی را ارائه کرده و دریافت می‌کنند و با نگرش‌های دیگران آشنا شده و نگرش خودشان را مطرح می‌نمایند.

آیا درمان گروهی موثر است؟
تحقیقات متعدد نشان داده اند که گروه درمانی کاملا اثربخش است.

فواید درمان گروهی
فواید اصلی گروه درمانی شامل موارد زیر هستند:

پاسخ به سئوالات متداول
هر جلسه گروه درمانی چقدر طول می کشد؟
هر جلسه گروه درمانی ۹۰ دقیقه خواهد بود.

تعدا اعضای گروه چند نفر هستند؟
معمولا تعداد اعضای گروه درمانی بین ۶ تا ۱۵ نفر هستند.

می توانم در کنار درمان انفرادی در گروه درمانی هم شرکت کنم؟
بله، در صورت تمایل خودتان و تشخیص درمانگرتان می توانید در کنار گروه درمانی جلسات درمان انفرادی هم داشته باشید.

شرکت در گروه درمانی قوانین خاصی دارد؟
برخی از قواعد کلی شرکت در گروه درمانی موارد زیر هستند:

رازداری: اعضای گروه از جمله درمانگر نباید محتوای جلسات را برای فردی بیرون از گروه بازگو کنند.
از آنجایی که جلسات گروه در ساعت مقرر شروع و خاتمه می یابد. سعی کنید برنامه خود را طوری تنظیم کنید که تاخیر نداشته باشید.
سعی کنید کمتر در جلسات غیبت داشته باشید. چون عدم حضور یکی از اعضای گروه باعث بر هم خوردن انسجام گروه می شود.
اگر به هر دلیلی نمی توانید یکی از جلسات را شرکت کنید، از قبل به درمانگر و مسئول گروه اطلاع دهید.
قبل از اینکه تصمیم به ادامه دادن یا ندادن جلسات بگیرید، ۲ جلسه در گروه شرکت کنید.
اگر تصمیم گرفتید که گروه را ترک کنید، جلسه آخر را در گروه شرکت کنید تا از اعضای گروه خداحافظی کنید.
آیا صحبت هایی که در جلسه می کنم محرمانه خواهد بود؟
رازداری یکی از قوانین جلسات گروه درمانی است. همه اعضای گروه باید تعهد بدهند که اطلاعات و صحبت های گروه را محرمانه نگه دارند و پیش کسی بازگو نکنند. همچنین اطلاعاتی که ممکن است هویت افراد را در خارج از گروه فاش کند، باید محرمانه نگه داشته باشد.

برای احساس راحتی بیشتر اعضا، موبایل و وسایل همراه اعضای گروه در بیرون اتاق درمان خواهد بود.

اگر من برای صحبت کردن درباره مشکلاتم راحت نباشم چه کار کنم؟
وقتی برای اولین بار با اعضای گروه روبرو می شوید، طبیعتاً اعتماد کردن به آنها سخت است. اعتماد کردن به دیگران فرایندی است که در طی زمان و با مشارکت اعضای گروه ساخته می شود. هر بار که هر کدام از اعضای گروه تجربیات خود را با دیگران به اشتراک می گذارد، اعتماد دیگران هم جلب می شود و به تدریج افراد تجربیات و احساسات بیشتری را با دیگر اعضای گروه به اشتراک می گذارند. همچنین به یاد داشته باشید که دیگر اعضای گروه هم در ابتدا ممکن است چنین نگرانی های داشته باشند. بنابراین اگر در جلسه گروه، نگرانی خودتان را مطرح کنید، می توانید نظرات و احساسات دیگران را هم در این باره بشنوید.

گروه درمانی بهتر است یا درمان انفرادی؟
گروه درمانی مزایایی دارد که در جلسات درمان انفرادی وجود ندارد. در جلسات گروه درمانی افراد مختلف با تجربیات و احساسات و شخصیت های مختلفی حضور دارند. نقاط قوت و مهارت های هر کدام از اعضای گروه می تواند به عنوان الگو و انگیزه ای برای دیگر اعضای گروه باشد که در حال یادگیری همان مهارت ها و نقاط قوت هستند. در زندگی روزمره امکان گرفتن بازخوردهای قابل اعتماد و مفید از دیگران به ندرت وجود دارد، زیرا افراد زمان ندارند رفتارهای دیگران را به دقت مشاهده کنند. همچنین چارچوب های اجتماعی معمولاً افراد را از دادن بازخوردها و نظرات صادقانه منع می کند. بنابراین حتی در صورتی که فرد نظر سازنده و مفیدی داشته باشد، معمولاً از اظهارنظر خودداری می کند. در مقابل، در جلسات گروه درمانی، اعضای گروه برای مشاهده یکدیگر زمان می گذارند و نظرات و بازخوردهای شان را می توانند صادقانه و بدون محدودیت چارچوب های اجتماعی با یکدیگر به اشتراک بگذارند.

برخی مزایای گروه درمانی نسبت به درمان انفرادی عبارتند از:

۱- عدم احساس تنهایی درباره مشکل خود
اعضا می بینند که افراد دیگری نیز مانند آنها دچار مشکلات مشابهی هستند و آنها تنها نیستند.

۲- اعضای گروه می توانند مدل و الگویی برای یکدیگر باشند
وقتی می بینند کسی به خوبی توانسته با مشکلش کنار بیاید، امیدی برای بهبودی پیدا می کنند. پیشرفت هر کس، می تواند الگویی برای دیگران باشد.

۳- شناخت بهتر خود و مشکل خود
وقتی اعضای گروه نظر خود را درباره یک اتفاقی که برای شما رخ داده است می گویند شما دیدگاه کاملتری نسبت به آن مشکل و واکنش های خودتان پیدا می کنید و می توانید مساله خود را از زاویه متفاوتی ببینید.

۴- گروه درمانی مهارت های مقابله و مهارت های اجتماعی را تقویت می کند.
گروه مثل یک جامعه کوچک است که در آن شما می توانید از مهارتهای اجتماعی و مقابله ای با مشکلات را در محیطی امن افزایش دهید.

۵- گروه درمانی باعث افزایش شناخت شما نسبت به خودتان می شود.
هر یک از اعضای گروه مثل یک آینه برای شما عمل می کند و باعث می شود شما خودتان را بهتر بشناسید.

۶- گروه درمانی مقرون به صرفه است
هزینه گروه درمانی خیلی کمتر از درمان انفرادی است و در صورت انتخاب درست میزان اثربخشی آن با درمان انفرادی برابر است.

آیا باید درباره احساسات و افکار دردناکم در جلسه گروه درمانی صحبت کنم؟
درست مانند جلسات درمان انفرادی، می توانید زمان، میزان و چیزهایی که می خواهید با دیگران به اشتراک بگذارید را خودتان انتخاب کنید. هر زمان احساس کردید آماده هستید تا تجارب و احساسا تان را با دیگران به اشتراک بگذارید، می توانید این کار را انجام دهید. معمولاً وقتی مسائل تان را با دیگر اعضای گروه به اشتراک می گذارید، گروه از شما حمایت می کند.